History of Forex in Marathi: विदेशी मुद्रा व्यापार म्हणजेच Forex Trading मुळे आज आपण किती सहजतने घरी बसल्या-बसल्या परकीय चलन खरेदी किंवा विक्री करू शकतो. पण हे Forex Trading सुरू कसे झाले? काय आहे याचा इतिहास? कधी विचार केलाय का? Forex Trading History आपण विचार करतोय त्या पेक्षा खूपच जुनी आहे! तर चला जाणून घेऊ…
History of Forex Trading
फॉरेक्स ट्रेडिंग हा व्यवसाय जो संपूर्ण जगात होतो जेथे लोक विविध प्रकारचे पैसे आणि इतर महत्त्वाच्या गोष्टींचा व्यापार करतात. हे फार पूर्वीपासून सुमारे बॅबिलोनियन काळापासून आहे, त्यावेळी लोक पैसे वापरण्याऐवजी थेट वस्तूंचा व्यापार करत असत.
सुमारे 500 वर्षांपूर्वी ॲमस्टरडॅममध्ये लोकांनी वेगवेगळ्या देशांतून वेगवेगळ्या प्रकारच्या पैशांचा व्यापार सुरू केला. पैशांचा व्यापार करण्याची ही कल्पना जगभरातील इतर ठिकाणी पसरली आणि आता बरेच लोक वेगवेगळ्या देशांमधून मोठ्या बाजारपेठेत पैशांचा व्यापार करतात. लोक पैशाऐवजी वस्तूंचा व्यापार कसा करायचे किंवा सोन्यापासून पैसा कसा बनवला जायचा?
यांसारख्या महत्त्वाच्या घटनांमुळे ह्या बजारपेठेचा इतिहास कालांतराने खूपच मनोरंजक बनत गेला आहे.
History of Forex Market & Currency Trading
आज आपण जसा जगाच्या कोणत्याही कोपऱ्यातून दुसऱ्या कोपऱ्यात पैसा पाठवू शकतो तसे काही हजार वर्षांपूर्वी नव्हते. चलन व्यापाराचा इतिहास हा मानवी सभ्यतेच्या विकासाबरोबरच रुंदावत गेला आहे. चला तर मग या रोमांचक प्रवासाला सुरुवात करूया

वस्तु विनिमयापासून नाण्यांच्या जगापर्यंत (इ.स.पूर्व ६००० – इ.स. १८००):
सुमारे ८००० वर्षांपूर्वी मेसोपोटेमियामध्ये बार्टर सिस्टम सुरू झाली, बार्टर सिस्टम मध्ये लोक एका वस्तु बद्दल दुसरी वस्तु अशी देवाणघेवाण करत असत.
हळूहळू मीठ आणि मसाल्यांसारख्या वस्तू चलन म्हणून वापरल्या जाऊ लागल्या. नंतर सोपेपणा आणि टिकाऊपणा यामुळे सोन्याच्या नाण्यांचा उदय झाला. यामुळे चलन वाहून नेणे सोपे होते व ते खुप काळ टिकत होते आणि त्यांचे मूल्यही स्थिर राहत होते.

कागदी पैसा आणि सुवर्ण मानक (इ.स. १८०० – इ.स. १९००):
सोने वाजनाला खूप जड असल्यामुळे कागदी पैसा हा एक पर्याय म्हणून उदयास आला. हा कागदी पैसा सोन्याने समर्थित असल्याचे सरकारने आश्वासन दिले होते. या काळात सुवर्ण मानक प्रणाली अस्तित्वात होती ज्यामध्ये चलनांची किंमत सोन्याशी जोडलेली होती.
म्हणजे एक विशिष्ट प्रमाणात सोने देऊन तुम्ही एखादे चलन मिळवू शकत होतात. यामुळे चलनांच्या किंमती स्थिर राखण्यात मदत झाली.

सुवर्ण मानकाचा अस्त आणि आधुनिक परकीय चलन बाजाराचा उदय (इ.स. १९०० – सध्या):
पहिल्या महायुद्धानंतर सुवर्ण मानक टिकू शकला नाही. देशांनी युद्धासाठी अधिक पैसे छापण्याची गरज निर्माण झाली त्यामुळे सोन्याशी जोडलेली प्रणाली अडचणीत आली. त्यामुळे चलनांचे मूल्य बाजारपेठेतील मागणी आणि पुरवठेवर अवलंबून राहू लागले.
यामुळेच आज आपण ज्याला “फॉरेक्स” म्हणून ओळखतो तो आधुनिक परकीय चलन बाजार जन्माला आला.
Current Forex Trading Status
आपण आता इतिहासातून पुढे जाऊन फॉरेक्स मार्केटच्या सध्याच्या स्वरुपाकडे वळूया. या बाजाराची काय वैशिष्ट्ये आहेत आणि हे इतके महत्त्वाचे का आहे ते समजून घेऊया. (History of Forex in Marathi)
फॉरेक्स मार्केटची वैशिष्ट्ये:
विशालता आणि वैश्विकता: ही जगातील सर्वात मोठी आणि सर्वात तरल आर्थिक बाजारपेठ आहे. दररोज 7 ट्रिलियन डॉलर्सहून अधिक रक्कमेची इथे उलाढाल होते. २४ तास चालू असलेला हा बाजार जगभरातील बँका, दलाल आणि गुंतवणूकदारांना नेहमी खुला आहे.
तरलता: दररोज मोठ्या प्रमाणात चलन खरेदी-विक्री होत असल्यामुळे येथे चलन मिळवणे आणि विकणे सोपे आहे. हे त्यांच्या व्यापाराला आणि गुंतवणूकीला चालना देण्यासाठी खूप उपयुक्त ठरते.
अस्थिरता: चलनांच्या किंमती अनेक घटकांवर अवलंबून असतात जसे की आर्थिक स्थिती, राजकीय घटना, आणि जागतिक बाजारपेठेतील घडामोडी. म्हणूनच, चलनांच्या किंमती वेगाने बदलू शकतात, ज्यामुळे जोखीम असते पण इथे नफा कमवण्याचीही मोठी संधी आहे.
फॉरेक्स मार्केटचे महत्त्व:
आंतरराष्ट्रीय व्यापार: विभिन्न चलनांमुळे परकीय चलन बाजार हे व्यापार सुलभ करतो आणि जोखीम कमी करतो.
गुंतवणूक: वेगवेगळ्या चलनांमध्ये गुंतवणूक करून नफा कमावण्याची संधी.
जगावर नजर: चलनांच्या किमती देशाची आर्थिक आणि राजकीय स्थिती दर्शवतात, त्यामुळे जगातील घटनांवर लक्ष ठेवण्याचे माध्यम. (History of Forex in Marathi)
Conclusion:
फॉरेक्स मार्केटचा प्रवास बार्टर सिस्टमपासून इंटरनेट युगापर्यंत आला आहे. सोने नाण्यांपासून सुरू होऊन आधुनिक लिव्हरेज बाजारपेठेत विकसित होत, हा बाजार आता आंतरराष्ट्रीय व्यापार, गुंतवणूक आणि जगाची अर्थव्यवस्था कशी चालली आहे हे दर्शविण्यात मदत करतो.
ही गोष्ट चांगली आणि वाईट असू शकते कारण ती सहजपणे वापरली जाऊ शकते आणि बदलली जाऊ शकते, परंतु ती अप्रत्याशित देखील असू शकते. तंत्रज्ञानाचा वाढता वापर आणि जागतिकीकरण यामुळे भविष्यात अधिक सोयीस्कर आणि सुलभ बाजारपेठेची अपेक्षा आहे.
फॉरेक्स मार्केटचा हा इतिहास एक रोमांचक प्रवास आहे जो आपल्या आर्थिक भविष्यातही महत्त्वाची भूमिका बजावणार आहे.
History of Forex in Marathi
History of Forex in Marathi
open free demat account angel broking

Dr.Santosh Suryawanshi Ph.D & SET in Economics
NISM & NCFM Certified