मित्रांनो तुम्हाला व्यवसाय आणि नोकरीचा कंटाळा आला आहे का ? तुम्हाला तुमची पूर्णवेळ नोकरी न सोडता अतिरिक्त उत्पन्न मिळवायचे आहे का? मग  निष्क्रिय उत्पन्न (passive income ) च्या शोधात असेल तर आम्ही त्याचे उत्तर देऊ  शकतो. या लेखात, आम्ही  नोकरदार वर्गासाठी निष्क्रीय उत्पन्नाद्वारे (passive income ) त्यांची संपत्ती कशी निर्माण करू शकतात आणि वाढवू शकतात हे शोधू.

एक पूर्ण वेळ नोकरदार म्हणून, तुम्ही तुमची संपत्ती तयार करण्याचे आणि वाढवण्याचे मार्ग शोधत असाल. पूर्णवेळ नोकरी स्थिर उत्पन्न देऊ शकते, परंतु ते तुमचे आर्थिक उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी पुरेसे असू शकत नाही.  आर्थिक उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी निष्क्रीय उत्पन्न (passive income )  आपणास खूप मोठ्या प्रमाणात मदत करू शकते. निष्क्रीय उत्पन्न हे असे उत्पन्न असते ज्याला कमावण्यासाठी  थोडेच प्रयत्न करावे लागतात. दुसऱ्या शब्दांत, तुम्ही झोपत असताना पैसे कमावता.

निष्क्रीय उत्पन्न (passive income )  तुम्हाला आणि तुमच्या कुटुंबाला आर्थिक सुरक्षा आणि स्वातंत्र्य प्रदान करू शकते, ज्यामुळे तुम्हाला तुमची आवड, प्रवास आणि प्रियजनांसोबत वेळ घालवता येतो. या लेखात, आम्ही  नोकरदार वर्गासाठी  निष्क्रीय उत्पन्न मिळवू शकतात आणि कालांतराने संपत्ती निर्माण करू शकतात अशा विविध मार्गांचा शोध  या लेखांमधून घेत आहोत.

निष्क्रिय उत्पन्न म्हणजे काय?

निष्क्रिय उत्पन्न (passive income ) हे उत्पन्न आहे जे सक्रिय सहभाग किंवा प्रयत्नाशिवाय मिळवले जाते.  यामध्ये कमीत कमी कष्ट आणि वेळ देऊन अधिक अधिक पैसा मिळवू शकता.  यामध्ये सातत्याने काम करावे लागत नाही.  मात्र एकदा केलेल्या कामाचा मोबदला आयुष्यभर सातत्याने मिळत राहतो. भाड्याचे उत्पन्न, लाभांश उत्पन्न आणि व्याज उत्पन्नासह निष्क्रिय उत्पन्नाचे अनेक प्रकार आहेत.

नोकरदार वर्गासाठी निष्क्रिय उत्पन्नाचे मार्ग

 तुम्ही एक नोकरदार म्हणून, विचार करत असाल की तुमच्यासाठी कोणत्या प्रकारचे निष्क्रिय उत्पन्न (passive income ) उपलब्ध आहे.  ते पुढील प्रमाणे आहेत. 

1. भाड्याचे उत्पन्न

भाड्याचे उत्पन्न हे  नोकरदार वर्गासाठी निष्क्रिय  उत्पन्नाचा सर्वात लोकप्रिय प्रकार आहे. तुमची मालमत्ता असल्यास, तुम्ही ती भाड्याने देऊ शकता आणि सक्रियपणे व्यवस्थापित न करता नियमित उत्पन्न मिळवू शकता. तुम्ही निवासी किंवा व्यावसायिक मालमत्ता भाड्याने देऊ शकता आणि भाड्याचे उत्पन्न कालांतराने उत्पन्नाचा एक स्थिर प्रवाह प्रदान करू शकते.

2. लाभांश उत्पन्न

लाभांश उत्पन्न हा निष्क्रिय उत्पन्नाचा आणखी एक प्रकार आहे ज्याचा  नोकरदार वर्ग विचार करू शकतात. तुमच्या मालकीचे स्टॉक असल्यास, तुम्ही लाभांशाद्वारे नियमित उत्पन्न मिळवू शकता. लाभांश म्हणजे कंपन्यांनी त्यांच्या भागधारकांना दिलेली देयके, आणि ते कालांतराने उत्पन्नाचा एक स्थिर प्रवाह प्रदान करू शकतात. पण यासाठी आपणास स्टॉक मार्केटचे नॉलेज असणे आवश्यक आहे. आणि ते आजकाल तुम्ही ऑनलाईन ॲपच्या माध्यमातून, न्यूज पेपरच्या माध्यमातून आणि  टीव्हीच्या माध्यमातून सहज मिळवू शकता.  यासंदर्भात मार्गदर्शन करण्यासाठी युट्युब वर भरपूर चॅनल देखील आहेत.

3. व्याज उत्पन्न

व्याज उत्पन्न हे निष्क्रिय उत्पन्नाचे आणखी एक प्रकार आहे.  तुमच्या बँक खात्यात किंवा मुदत ठेवीत बचत असल्यास, तुम्ही तुमच्या बचतीवर व्याज मिळवू शकता. मिळालेले व्याज कालांतराने उत्पन्नाचा नियमित प्रवाह प्रदान करू शकते.

4. रॉयल्टी उत्पन्न

तुम्ही सर्जनशील व्यावसायिक  किंवा नोकरदार असल्यास, तुम्ही रॉयल्टी उत्पन्नाद्वारे निष्क्रिय उत्पन्न मिळवू शकता. तुम्ही संगीत, पुस्तके किंवा कलाकृती यासारखी मूळ सामग्री तयार केल्यास, तुम्ही तुमच्या कामावर रॉयल्टी मिळवू शकता. रॉयल्टी ही निर्मात्यांना त्यांच्या कामाच्या वापरासाठी दिलेली देयके आहेत आणि ते कालांतराने उत्पन्नाचा नियमित प्रवाह प्रदान करू शकतात. 

5. संलग्न विपणन (affiliate marketing)

संलग्न विपणन affiliate marketing ऑनलाइन निष्क्रिय उत्पन्न मिळविण्याचा एक लोकप्रिय मार्ग आहे. तुमच्याकडे वेबसाइट किंवा सोशल मीडिया वरती मोठा फॅन फॉलोवर्स असेल तर, तुम्ही  विविध कंपन्यांच्या उत्पादनांचा प्रचार करू शकता. आणि तुमच्या affiliate   लिंकद्वारे केलेल्या विक्रीवर कमिशन मिळवू शकता. affiliate marketing कालांतराने उत्पन्नाचा एक स्थिर प्रवाह प्रदान करू शकते आणि ते इंटरनेट कनेक्शनसह कोठूनही केले जाऊ शकते.अमेझॉन चे प्रॉडक्ट विकून देखील चांगलं उत्पन्न मिळवता येते. 

6. डिजिटल उत्पादने तयार करा आणि विक्री करा

तुमच्याकडे एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रात कौशल्य किंवा नैपुण्य असल्यास, तुम्ही ऑनलाइन अभ्यासक्रम, ईबुक किंवा सॉफ्टवेअर,  वेबसाईट तयार करून देणे,  डिजिटल मार्केटिंग,  youtube चॅनल सुरू करणे,  यांसारखी डिजिटल उत्पादने तयार आणि विकू शकता. एकदा तुम्ही उत्पादन तयार केल्यानंतर, तुम्ही ते ऑनलाइन विकू शकता आणि कालांतराने नियमित उत्पन्न मिळवू शकता.  यामध्ये फक्त एकाच वेळेला काम करायचे असते आणि आयुष्यभर फक्त पैसा मिळवायचा असतो.  सगळ्यात महत्त्वाचं यामध्ये वेळ आणि ठिकाण याचं कोणतही बंधन नसते. 

ऑनलाइन अभ्यासक्रम

तुमच्याकडे एखाद्या विशिष्ट विषयाचे  नॉलेज आणि अनुभव असेल तर तुम्ही एक ऑनलाइन कोर्स तयार करू शकता. तुम्ही तयार केलेला ऑनलाइन कोर्स Udemy, Teachable किंवा Skillshare सारख्या प्लॅटफॉर्मद्वारे वितरित करू शकता. एकदा तुम्ही अभ्यासक्रम तयार केल्यानंतर, तुम्ही तो विद्यार्थ्यांना विकू शकता आणि कालांतराने नियमित उत्पन्न मिळवू शकता.

ईबुक्स

ईबुक हे आणखी एक लोकप्रिय डिजिटल उत्पादन आहे जे तुम्ही तयार आणि विकू शकता. एकदा तुम्ही ईबुक लिहिल्यानंतर, तुम्ही ते Amazon Kindle Direct Publishing  सारख्या प्लॅटफॉर्मवर विकू शकता.

सॉफ्टवेअर

तुमच्याकडे प्रोग्रामिंग कौशल्ये असल्यास, तुम्ही apps किंवा प्लगइन सारखी सॉफ्टवेअर उत्पादने तयार आणि विकू शकता. यातून देखील आयुष्यभर खूप चांगले उत्पन्न मिळू शकते.  आणि याला बाजारात खूप मोठी मागणी आहे. 

स्टॉक फोटो आणि व्हिडिओ

तुम्ही छायाचित्रकार किंवा व्हिडिओग्राफर असल्यास, तुम्ही तुमचे काम स्टॉक फोटो किंवा व्हिडिओ म्हणून विकू शकता. तुम्ही तुमचे काम Shutterstock किंवा iStock सारख्या प्लॅटफॉर्मवर अपलोड करू शकता आणि प्रत्येक वेळी कोणी तुमचे काम डाउनलोड केल्यावर रॉयल्टी मिळवू शकता

निष्क्रीय उत्पन्न वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

नोकरदार वर्गासाठी  निष्क्रिय उत्पन्नाबद्दल येथे काही वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न आहेत:

1. भारतात निष्क्रिय उत्पन्न कायदेशीर आहे का?

होय, निष्क्रिय उत्पन्न भारतात कायदेशीर आहे. जोपर्यंत तुम्ही तुमच्या उत्पन्नावर कर भरता, तोपर्यंत तुम्ही विविध स्रोतांद्वारे निष्क्रिय उत्पन्न मिळवू शकता.

2. मी किती निष्क्रिय उत्पन्न मिळवू शकतो?

भारतात तुम्ही किती निष्क्रिय उत्पन्न मिळवू शकता हे उत्पन्नाचे स्रोत आणि तुमच्या गुंतवणुकीवर अवलंबून असते.

Santosh suryawanshi

Dr.Santosh Suryawanshi Ph.D & SET in Economics

NISM & NCFM Certified