ग्रे मार्केट म्हणजे काय?: भारतात ग्रे मार्केट हे स्टॉक्सच्या (Stocks) समांतर असणारे एक अनौपचारिक मार्केट आहे. या बाजारात ट्रेडर्स (Traders) आणि गुंतवणूकदार त्यांच्या अनुभवावर आधारित व्यवहार करतात. स्टॉक एक्सचेंजवर अधिकृतरित्या लिस्ट होण्यापूर्वीच या बाजारात शेअर्स (Shares) खरेदी-विक्री केली जाते.
ग्रे मार्केटमध्ये व्यवहार हा पूर्णतः विश्वासावर आधारित असतो. येथे कोणतीही अधिकृत संस्था किंवा नियम नाहीत. त्यामुळे गुंतवणूकदारांनी काळजीपूर्वक निर्णय घेणे आवश्यक आहे.
ग्रे मार्केट म्हणजे काय?
ग्रे मार्केट कसे कार्य करते?
ग्रे मार्केटला अनौपचारिक स्टॉक (Stock) आणि अर्ज बाजार (Application Market) म्हणतात. येथे स्टॉक्स (Stocks) किंवा IPO अर्जांची (Applications) खरेदी-विक्री होते, जी स्टॉक एक्सचेंज (Stock Exchange) किंवा SEBI सारख्या अधिकृत संस्थांद्वारे नियंत्रित केली जात नाही. ग्रे मार्केटमध्ये व्यवहार मुख्यत्वे कॅश (Cash) आणि व्यक्तिगत विश्वासावर आधारित असतो.
ग्रे मार्केटमध्ये कोणतीही अधिकृत संस्था नसल्यामुळे धोका अधिक असतो. गुंतवणूकदारांनी नीट विचार करून आणि योग्य माहिती घेऊनच व्यवहार करावा.
ग्रे मार्केट म्हणजे काय?
ग्रे मार्केट प्रीमियम (GMP) म्हणजे IPO शेअर्स ज्या किंमतीवर ग्रे मार्केटमध्ये व्यवहार होतो ती किंमत. जर एखाद्या कंपनीच्या IPO चा इश्यू प्राईस ₹100 आहे आणि GMP ₹300 आहे, तर गुंतवणूकदार त्या कंपनीचे शेअर्स ₹400 मध्ये खरेदी करण्यास तयार असतो.
ग्रे मार्केट ट्रेडिंगचे प्रकार:
- शेअर ट्रेडिंग: IPO लिस्टिंगपूर्वी शेअर्सची खरेदी-विक्री.
- IPO अर्ज ट्रेडिंग: विशिष्ट प्रीमियमवर IPO अर्जांची खरेदी-विक्री.
ग्रे मार्केटमध्ये IPO शेअर्सची ट्रेडिंग प्रक्रिया:
- गुंतवणूकदार IPO मध्ये अर्ज करतो.
- विक्रेता आपल्या IPO शेअर्सना ग्रे मार्केटमध्ये विकतो.
- खरेदीदार ग्रे मार्केट डीलरकडे ऑर्डर देतो.
- डीलर विक्रेत्याशी संपर्क साधतो आणि सौदा निश्चित करतो.
- शेअर्सचे अलॉटमेंट झाल्यानंतर, विक्रेता ते खरेदीदाराच्या डीमॅट खात्यात ट्रान्सफर करतो.
- शेअर्स अलॉट झाले नाहीत तर सौदा रद्द होतो. (ग्रे मार्केट म्हणजे काय?)
ग्रे मार्केटचे फायदे:
- IPO लिस्टिंगपूर्वी शेअर्स मिळवण्याची संधी.
- लिस्टिंग डेवरील संभाव्य नफ्याचा अंदाज लावता येतो.
- लवचिकता आणि जलद व्यवहार.
ग्रे मार्केटचे तोटे:
- सेबी किंवा स्टॉक एक्सचेंजची मान्यता नाही.
- उच्च जोखीम आणि विश्वासावर आधारित व्यवहार.
- कायदेशीर संरक्षणाची कमतरता.
ग्रे मार्केटमध्ये IPO किंमत कोण ठरवतं?
IPO साठी ग्रे मार्केटमधील किंमत स्टॉकच्या किमतीप्रमाणेच मागणी आणि पुरवठ्यावर अवलंबून असते. जर एखाद्या स्टॉकची मागणी जास्त असेल, तर GMP वाढतो आणि जर मागणी कमी असेल तर GMP कमी होतो.
ग्रे मार्केटमध्ये IPO अर्जांचे ट्रेडिंग कसे होते?
IPO अर्जांच्या ट्रेडिंगची प्रक्रिया IPO शेअर्सच्या ट्रेडिंगसारखीच असते. फरक एवढाच असतो की विक्रेत्याला खरेदीदाराकडून प्रीमियम किंमत मिळते, जरी अर्ज अलॉट न झाला तरी.
ग्रे मार्केटमध्ये व्यापार करण्यासाठी कोणाशी संपर्क साधावा?
ही अधिकृत बाजारपेठ नसल्यामुळे, ग्रे मार्केटमध्ये ट्रेडिंग प्रामुख्याने फोन कॉलद्वारे केली जाते. ग्रे मार्केट ट्रेडिंगसाठी कोणतीही अधिकृत नोंदणीकृत व्यक्ती किंवा व्यापारी नसतात. ग्रे मार्केटमध्ये ट्रेड करू इच्छिणाऱ्या गुंतवणूकदाराने स्थानिक डीलर शोधावा, जो खरेदीदार आणि विक्रेत्यांना शोधण्यात मदत करतो. (ग्रे मार्केट म्हणजे काय?)
निष्कर्ष:
ग्रे मार्केट गुंतवणुकीच्या दृष्टीने आकर्षक असले तरी यातील धोके समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. गुंतवणूकदारांनी योग्य माहिती आणि विश्वासार्ह डीलरमार्फतच व्यवहार करावेत.
🚀 ऑप्शन ट्रेडिंग शिकण्याची संधी! 🚀
तुम्हाला ऑप्शन ट्रेडिंग शिकायचंय? आजच सुरुवात करा!
काय करायचंय:
1️⃣ आमच्या दिलेल्या लिंकद्वारे डिमॅट अकाउंट ओपन करा.
2️⃣ आमच्या प्रीमियम लर्निंग ग्रुपमध्ये सहभागी व्हा.
3️⃣ तुमचा ट्रेडिंग प्रवास सुरू करा!
तुमचा प्लॅटफॉर्म निवडा:
✔️ Zerodha: आता अकाउंट उघडा
✔️ Angel One: आता अकाउंट उघडा
📩 ताबडतोब लिंकवर क्लिक करा आणि आजच डिमॅट अकाउंट उघडा!
केअर सुप्रीम हेल्थ इन्शुरन्स: संपूर्ण मराठी माहिती

Dr.Santosh Suryawanshi Ph.D & SET in Economics
NISM & NCFM Certified