ऑप्शन ट्रेडिंग करताय तर हे जाणून घ्याच… नाहीतर करावा लागेल पश्चाताप!: डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंगमध्ये फ्युचर्स आणि ऑप्शन्सचा समावेश होतो. भारतीय इन्कम टॅक्स कायद्यानुसार डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंगला व्यवसाय उत्पन्न मानले जाते आणि त्यावर कर लावला जातो. डेरिव्हेटिव्ह व्यवहारांमध्ये अधिक जोखमी असतात आणि त्यासाठी योग्य नियोजन आवश्यक असते. यासाठी कर नियमांची पूर्ण माहिती असणे आवश्यक आहे. योग्य नियोजन आणि कर सल्लागाराची मदत घेतल्यास कर बचत आणि जोखमीचे व्यवस्थापन प्रभावीपणे करता येते.
ऑप्शन ट्रेडिंग करताय तर हे जाणून घ्याच
ऑप्शन ट्रेडिंग करताय तर हे जाणून घ्याच… नाहीतर करावा लागेल पश्चाताप!
1. डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंग वर्गीकरण
स्पेक्युलेटिव्ह (Speculative) वि. नॉन-स्पेक्युलेटिव्ह (Non-Speculative): फ्युचर्स (Futures) आणि ऑप्शन्स (Options) ट्रेडिंग (Trading) (जे स्टॉक एक्सचेंज (Stock Exchange) वर केले जाते) हे नॉन-स्पेक्युलेटिव्ह व्यवसाय (Business) मानले जाते. यामध्ये जोखीम (Risk) कमी असते कारण व्यवहार (Transactions) संरचित (Structured) आणि नियमनित (Regulated) असतात. त्यामुळे, त्यावर कर (Tax) देखील व्यवसाय उत्पन्न (Business Income) म्हणून आकारला जातो. हे उत्पन्न व्यावसायिक उत्पन्नामध्ये (Professional Income) समाविष्ट केले जाते आणि त्यावर लागू असलेल्या स्लॅबनुसार (Slab Rate) कर आकारला जातो.
स्पेक्युलेटिव्ह व्यवहार (Speculative Transactions):
इंट्राडे इक्विटी ट्रेडिंग (Intraday Equity Trading) हे स्पेक्युलेटिव्ह (Speculative) मानले जाते.
2. कर रचना (Taxation)
- नफा किंवा तोटा व्यवसाय उत्पन्न म्हणून समाविष्ट केला जातो.
- व्यवसाय उत्पन्नावर लागू असलेला स्लॅब रेट प्रमाणे कर भरावा लागतो.
- उदाहरणार्थ (For Example), जर तुम्ही ऑप्शन ट्रेडिंगमध्ये ₹5,00,000 चा नफा (Profit) कमावला असेल आणि त्यासाठी ₹50,000 व्यवसाय खर्च (Business Expenses) झाले असतील, तर निव्वळ नफा (Net Profit) ₹4,50,000 ठरवता येतो.
3. टॅक्स ऑडिटची आवश्यकता
सेक्शन 44AB अंतर्गत:
- जर व्यवसायाचे टर्नओव्हर 10 कोटी रुपये पेक्षा जास्त असेल आणि सर्व व्यवहार डिजिटल पद्धतीने होत असतील, तर टॅक्स ऑडिट आवश्यक आहे.
- जर डिजिटल व्यवहार कमी असतील, तर ही मर्यादा 1 कोटी रुपये आहे.
4. टर्नओव्हरची गणना
- फ्युचर्स ट्रेडिंग (Futures Trading): टर्नओव्हर (Turnover) = खरेदी (Purchase) आणि विक्रीमधील (Sale) फरक (Difference) + नफा (Profit) किंवा तोटा (Loss)
उदाहरणार्थ (For Example): जर एखाद्या ट्रेडरने फ्युचर्स ट्रेडिंगमध्ये ₹10,00,000 ला खरेदी (Purchase) केले आणि ₹10,50,000 ला विक्री (Sale) केली, तर टर्नओव्हर (Turnover) ₹50,000 होईल.
- ऑप्शन्स ट्रेडिंग (Options Trading): प्रीमियम (Premium) प्राप्त रक्कम (Received Amount) + विक्री (Sale) आणि खरेदीमधील (Purchase) फरक (Difference)
उदाहरणार्थ (For Example): जर एखाद्या ट्रेडरने एखाद्या ऑप्शनसाठी ₹20,000 प्रीमियम (Premium) मिळवला आणि त्या ऑप्शनची खरेदी (Purchase) किंमत ₹50,000 आणि विक्री (Sale) किंमत ₹60,000 असेल, तर टर्नओव्हर (Turnover) ₹20,000 + (₹60,000 – ₹50,000) = ₹30,000 होतो.
5. व्यवसाय खर्च वजा करण्यासारखे
ब्रोकरेज, ट्रेडिंग सॉफ्टवेअर शुल्क, इंटरनेट खर्च, ऑफिस भाडे, कन्सल्टंसी फी.
6. इन्कम टॅक्स रिटर्न फॉर्म
- ITR-3: जर डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंग मुख्य व्यवसाय असेल. उदाहरणार्थ (For Example): जर एखाद्या ट्रेडरने ऑप्शन ट्रेडिंगमधून ₹15,00,000 चा नफा (Profit) कमावला असेल आणि विविध व्यवसाय खर्च (Business Expenses) ₹2,00,000 असतील, तर निव्वळ नफा (Net Profit) ₹13,00,000 होतो. यावर लागू असलेल्या स्लॅबनुसार (Tax Slab) कर भरावा लागतो आणि यासाठी ITR-3 फॉर्म वापरला जातो.
- ITR-4: प्रेझम्पटिव्ह टॅक्सेशन स्कीम अंतर्गत (44AD/44ADA) वापरला जाऊ शकतो. उदाहरणार्थ (For Example): जर एखाद्या ट्रेडरचा वार्षिक टर्नओव्हर ₹2 कोटींपेक्षा कमी असेल आणि तो प्रेझम्पटिव्ह टॅक्सेशन स्कीमचा लाभ घेत असेल, तर तो ITR-4 फॉर्म वापरून सरळसरळ 6% किंवा 8% कर भरू शकतो. (ऑप्शन ट्रेडिंग करताय तर हे जाणून घ्याच… नाहीतर करावा लागेल पश्चाताप!)
7. कॅरी फॉरवर्ड ऑफ लॉस
- डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंगमधील तोटा पुढील 8 वर्षांपर्यंत कॅरी फॉरवर्ड करता येतो.
- तोटा केवळ नॉन-स्पेक्युलेटिव्ह उत्पन्नाशी समायोजित करता येतो.
8. TDS आणि डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंग
- डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंगवर थेट TDS लागू होत नाही.
- परंतु, कन्सल्टंसी किंवा प्रोफेशनल फीयसाठी TDS लागू शकतो.
9. ऑप्शन ट्रेडिंगवरील मर्यादा
- SEBI आणि स्टॉक एक्सचेंजकडून ठरवलेल्या मार्जिन नियम आणि लॉट साइज मर्यादा लागू असतात.
- टर्नओव्हर वाढल्यास टॅक्स ऑडिट आवश्यक आहे.
10. जीएसटी लागू होतो का?
- डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंगवर थेट GST लागू होत नाही.
- मात्र, ट्रेडिंग रिलेटेड सर्व्हिसेस (ब्रोकरेज, डेटा फीड) वर GST लागू होतो.
डेरिव्हेटिव्ह ट्रेडिंग भारतामध्ये नॉन-स्पेक्युलेटिव्ह व्यवसाय मानले जात असल्यामुळे त्यावर व्यवसाय उत्पन्नाप्रमाणे कर लावला जातो. टर्नओव्हरची गणना आणि कर भरण्याचे नियम समजून घेऊन नियोजन केल्यास कर दायित्व कमी करता येते.
🚀 ऑप्शन ट्रेडिंग शिकण्याची संधी! 🚀
तुम्हाला ऑप्शन ट्रेडिंग शिकायचंय? आजच सुरुवात करा!
काय करायचंय:
1️⃣ आमच्या दिलेल्या लिंकद्वारे डिमॅट अकाउंट ओपन करा.
2️⃣ आमच्या प्रीमियम लर्निंग ग्रुपमध्ये सहभागी व्हा.
3️⃣ तुमचा ट्रेडिंग प्रवास सुरू करा!
तुमचा प्लॅटफॉर्म निवडा:
✔️ Zerodha: आता अकाउंट उघडा
✔️ Angel One: आता अकाउंट उघडा
📩 ताबडतोब लिंकवर क्लिक करा आणि आजच डिमॅट अकाउंट उघडा!
Dr.Santosh Suryawanshi Ph.D & SET in Economics
NISM & NCFM Certified
